Σε όλο τον κόσμο το ΄Αγιο Πνεύμα διεγείρει στις ημέρες μας τις καρδιές των Χριστιανών, για να ανακαλύψουν τις ιουδαϊκές ρίζες της πίστης τους, και να καταλάβουν τη σωστή βιβλική σχέση που η Εκκλησία πρέπει να έχει με τον ιουδαϊκό λαό. Καθώς αυτό το έργο του Αγίου Πνεύματος συνεχίζεται, ερχόμαστε αντιμέτωποι με διάφορες “θεολογίες” και διαθέσεις που προσπαθούν να μειώσουν τη μεγάλη σημασία αυτής της αποκατάστασης. Υπάρχουν εκείνοι που λόγω άγνοιας αδιάφορα την απορρίπτουν, θεωρώντας ότι τέτοιου είδους αποκατάσταση δεν έχει σχέση με την καθημερινή ζωή του πιστού. Υπάρχουν επίσης εκείνοι που προσπαθούν να την εμποδίσουν εντελώς, διακηρύττοντας μια διδασκαλία που ιστορικά χρησιμοποιήθηκε, για να κρατήσει την Εκκλησία στο ρόλο του εχθρού και του κατήγορου στη σχέση της με τον ιουδαϊκό λαό. Αυτή η διδασκαλία είναι ιστορικά γνωστή ως “Θεολογία της Αντικατάστασης”.
Η Θεολογία της Αντικατάστασης
Η Θεολογία της Αντικατάστασης διδάσκει ότι η Εκκλησία έχει αντικαταστήσει τον ιουδαϊκό λαό στο σχέδιο του Θεού. Διακηρύττει ότι η Εκκλησία είναι τώρα “ο νέος Ισραήλ”, ότι ο Θεός απέρριψε και τιμωρεί τον ιουδαϊκό λαό, επειδή εκείνοι απέρριψαν τον Ιησού Χριστό, και ότι δεν υπάρχει πλέον μέλλον για τον ιουδαϊκό λαό ή για τη γη του Ισραήλ.
Μέσω αυτής της διδασκαλίας, οι Χριστιανοί διδάσκονται ότι ο Θεός τέλειωσε πλέον τις σχέσεις του με τον φυσικό Ισραήλ (και με τη χώρα και με το λαό), και ότι τώρα ενδιαφέρεται μόνο για την Εκκλησία. Στην καλύτερη περίπτωση, οι Χριστιανοί διδάχτηκαν ότι τον ιουδαϊκό λαό και το έθνος του Ισραήλ πρέπει να τα βλέπουμε όπως κάθε άλλο έθνος πάνω στη γη, χωρίς βιβλική ή προφητική σημασία. Στη χειρότερη περίπτωση, οι Χριστιανοί διδάχτηκαν ότι ήταν ευθύνη τους να καταδιώκουν τους Ιουδαίους, δίνοντας μαρτυρία για την οργή του Θεού που πέφτει πάνω σε όλους εκείνους που απορρίπτουν το Χριστό. Η θεολογία της αντικατάστασης διδάσκει ότι η Εκκλησία πρέπει τώρα να θεωρείται ως “ο νέος” ή “ο πνευματικός” Ισραήλ. Οι Χριστιανοί διδάχτηκαν να πιστεύουν ότι έχουν κληρονομήσει όλες τις υποσχέσεις των ευλογιών που δόθηκαν στον ιουδαϊκό λαό και στη γη του Ισραήλ. Η Εκκλησία, ως ο “νέος Ισραήλ”, αντικατέστησε τον φυσικό Ισραήλ και αυτή είναι τώρα η δικαιούχος όλων των υποσχέσεων του Θεού προς τον ιουδαϊκό λαό. ΄Οταν ο Θεός μιλά στη Βίβλο για ευλογίες στον ιουδαϊκό λαό, Εκείνος στην πραγματικότητα εννοεί την Εκκλησία των Εθνικών. ΄Οταν ο Θεός μιλά για ευλογία της γης ή της πόλης Ιερουσαλήμ, Εκείνος στην πραγματικότητα μιλά πνευματικά για την Εκκλησία. Η Εκκλησία είναι τώρα η γη (η χώρα) ή η πόλη, ή οποιοσδήποτε ή οτιδήποτε άλλο για τα οποία υπάρχουν υποσχέσεις ευλογίας.
Παραδόξως, όμως, όταν ο Θεός μιλά για Κρίση αντί για ευλογία, η θεολογία της αντικατάστασης γρήγορα αντιστρέφεται και διακηρύττει ότι ο Θεός κατευθύνει τις κατάρες Του ή την Κρίση Του προς τον ιουδαϊκό λαό ή προς τη γη (τη χώρα) του Ισραήλ. Εκπληκτικά, τότε, όλες οι ευλογίες είναι για την Εκκλησία, και όλες οι κατάρες για τους Ιουδαίους!
Πού βασίστηκαν οι διωγμοί κατά των Ιουδαίων
Η ως άνω θεολογία υπήρξε η ριζική αιτία για αιώνες “χριστιανικών” διωγμών κατά του ιουδαϊκού λαού. Γέννησε άπειρες δόλιες διδασκαλίες που εκδηλώθηκαν με το χειρότερο είδος μίσους και κακίας. Οι Ιουδαίοι επικρίθηκαν ως οι πιο μοχθηροί από όλους τους ανθρώπους, θεωρήθηκαν για πάντα καταρραμένοι και έπρεπε συνεχώς να τιμωρούνται, επειδή “σκότωσαν το Χριστό”. Αυτή η διεστραμμένη “διδασκαλία δαιμονίων” (όπως ο απόστολος Παύλος τόσο ορθά αποκάλεσε παρόμοιου είδους κακοήθειες) μόλυναν την Εκκλησία με υπερηφάνεια και αλαζονεία, και την απέκοψαν από τις βιβλικές σχέσεις της και τις ευθύνες της προς τον ιουδαϊκό λαό. Στη συνέχεια τη μετέτρεψαν σε έναν δολοφονικό, παθιασμένο, γεμάτο μίσος διώκτη εκείνων προς τους οποίους αρχικά αποστάλθηκε, για να είναι μάρτυρας της αγάπης, της χάρης και της δύναμης του Θεού. Πόσο διαφορετική θα ήταν η ιστορία αν η Εκκλησία είχε διακρίνει το πονηρό πνεύμα που διέδιδε μεταμφιεσμένο “χριστιανικά” αυτό το μεγάλο ψέμα και αν το είχε απορρίψει πριν να επιφέρει τα καταστροφικά του αποτελέσματα!
Ο τελικός καρπός της θεολογίας της αντικατάστασης εκδηλώθηκε στο εβραϊκό Ολοκαύτωμα. Οι πνευματικές ρίζες του Ολοκαυτώματος φαίνονται όταν προσέξουμε πώς τέτοιου είδους θεολογία επέτρεψε στην Εκκλησία να επιδείξει έναν από τους δύο βασικούς τρόπους συμπεριφοράς της προς τον ιουδαϊκό λαό: είτε να τον αγνοήσει είτε να τον καταδιώξει. Το μέγιστο μέρος της Εκκλησίας απλώς αγνόησε τη δυσχερή θέση του ιουδαϊκού λαού, καθώς η ναζιστική μηχανή θανάτου προσπαθούσε να εκτελέσει το σχέδιο του Σατανά για τη γενοκτονία του. Αυτή η στάση συνεχίζεται και σήμερα. Πού είναι η κατακραυγή της Εκκλησίας υπέρ της διεθνούς ιουδαϊκής κοινότητας[1] και του έθνους του Ισραήλ; Πιστεύετε ότι η Βίβλος υπόσχεται τη γη του Ισραήλ στους Ιουδαίους; Πιστεύετε ότι η επανασυγκέντρωσή τους και η πίστη τους στο Θεό των Πατέρων τους και στο Μεσσία τους είναι μέρος της εκπλήρωσης της προφητείας; (Βλέπε Ιερεμίας 16:14-15, 24:6-7, 30:1-3, 31:31-37, 32:36-44, Ρωμαίους 11:22-36). Αν το πιστεύετε, τι κάνετε γι’ αυτό;
Τραγικές συνέπειες για την Εκκλησία
Αποκομμένη από τις χρισμένες ρίζες της πίστης της (Ρωμ. 11:17) η Εκκλησία βυθίστηκε σε πνευματικό σκοτάδι ιεραρχικής “ειδικής ιεροσύνης”, αυτοκρατορικών κινήτρων και σαρκικής πολιτικής ισχύος. Αντί να πάρει το ευαγγέλιο της σωτηρίας στο όνομα του Ιησού και να το πάει σε όλα τα έθνη της γης, η Εκκλησία άρχισε να περικλείει ειδωλολάτρες στο δίκτυο της οργάνωσής της, λαμβάνοντας τη δύναμη της ατσάλινης μάχαιρας μάλλον παρά της μάχαιρας του Πνεύματος, θεωρώντας νόμιμη την πρώτη για τις πράξεις της. Επειδή δεν ήταν πλέον ικανή να συμμεριστεί τη βιβλική πίστη, που είναι η μόνη αυθεντική, θεμιτή κληρονομιά της Εκκλησίας (δηλαδή το κήρυγμα του Λόγου του Θεού που δημιουργεί πίστη στην καρδιά των ακροατών – Ρωμ. 10:17), αθέμιτα υποκατέστησε με ανθρώπινες επινοημένες μορφές και τύπους την υπερφυσική πραγματικότητα της αναγέννησης του ανθρώπου (Ιωάν. 3:3,7, Α΄ Πέτρ.1:23). Οι ειδωλολάτρες βαπτίζονταν, όχι επειδή είχαν αληθινή πνευματική αναγέννηση, αλλά επειδή το βάπτισμα έγινε το μέσο για να εισέλθουν πολιτικά και κοινωνικά στην παραδεδεγμένη θρησκεία.
Ο Κύριος Ιησούς έπαψε να είναι η κεφαλή της Εκκλησίας, και ο σφετεριστής, ο ίδιος ο Διάβολος, έγινε ασυνείδητα η παράνομη κεφαλή της διεστραμμένης πλέον “Χριστιανοσύνης”. Εφόσον ο Σατανάς ήταν ανθρωποκτόνος από την αρχή, η Χριστιανοσύνη δε χρειάστηκε να το σκεφτεί δεύτερη φορά, προκειμένου να χύσει το αίμα όλων εκείνων που τολμούσαν να της σταθούν εμπόδιο στην κυριαρχία του κόσμου. Αυτή η χονδροειδής διαστροφή της Εκκλησίας καταδίωξε και δολοφόνησε όχι μόνο Ιουδαίους, αλλά όλους εκείνους που τολμούσαν να της αντισταθούν, όπως “Το βιβλίο των Μαρτύρων” του Φοξ πιστοποιεί τόσο παραστατικά και δραματικά.
Διαστροφή της χριστιανικής μαρτυρίας
Η Εκκλησία που ήταν άλλοτε καθαρή και αγνή παραμορφώθηκε εντελώς, μοιάζοντας με έναν αγνώριστο πληρωμένο δολοφόνο που δε σταματούσε μπροστά σε τίποτε προκειμένου να εκπληρώσει τις επιθυμίες του Αφέντη του. Γνωρίζοντας το σχέδιο του Θεού, ο οποίος ήθελε να χρησιμοποιήσει την Εκκλησία, για να προκαλέσει τον Ισραήλ σε ζηλοτυπία, ο Διάβολος πέτυχε τόσο να διαστρέψει “την πίστη η οποία μια για πάντα παραδόθηκε στους αγίους”, ώστε ο ιουδαϊκός λαός έμενε υπερβολικά ευχαριστημένος στο να απορρίπτει ένα τέτοιο ειδωλολατρικό και αιματοβαμμένο κατασκεύασμα. “Πώς μπορεί κάτι τόσο κακό και μοχθηρό να προέρχεται από το Θεό του Ισραήλ;”, σκέφτονταν. “Πώς μπορεί ο Ιησούς, που ισχυρίζονται ότι πιστεύουν, να είναι ο Μεσσίας μας; ΄Ο,τι και να είναι, ό,τι και να ήταν, αυτός δεν είναι ο Μεσσίας που ο Θεός μάς υποσχέθηκε, γιατί βεβαίως ο Μεσσίας μας δε θα μπορούσε ούτε θα ήθελε να διεγείρει στους οπαδούς του τέτοιο μίσος και κακία!” Το σχέδιο του Διαβόλου είχε πετύχει απόλυτα: Μια διεστραμμένη Εκκλησία καταδίωκε τους Ιουδαίους στο όνομα του Ιησού – αυτού του Ιησού στο όνομα του οποίου το ιουδαϊκό έθνος πρέπει να πιστέψει πριν Εκείνος επιστρέψει, για να καταστρέψει το Διάβολο. ΄Ενα αριστούργημα της ευφυίας του Πονηρού! Ο ιουδαϊκός λαός δε θα μπορούσε ποτέ να έρθει στην πίστη εκείνου του οποίου οι υποτιθέμενοι οπαδοί τον καταδίωκαν και τον σκότωναν.
Καιρός χάρης
Αλλά... ο Θεός είπε στον Ψαλμό 102:13-16 ότι θα ερχόταν ο κατάλληλος καιρός όπου θα εγειρόταν και θα ελεούσε τη Σιών, όταν οι δούλοι του θα αισθάνονταν οίκτο για τους λίθους της Σιών και συμπόνια για το χώμα της. Αυτή είναι η ώρα που ο Θεός εγείρεται! Εργάζεται στις καρδιές πιστών σε όλο τον κόσμο. Αποκατασταίνει στην Εκκλησία την αναγνώριση των ιουδαϊκών ριζών της. Υψώνει πιστούς γύρω στον κόσμο, για να φέρουν ξεχύλισμα αγάπης, υποστήριξης και μαρτυρίας στον Ισραήλ. Για πρώτη φορά από τον αρχικό 1 αιώνα μ.Χ. ο ιουδαϊκός λαός θα έχει εμπειρία της αληθινής Εκκλησίας, που θα τους εκδηλώσει το είδος της αγάπης και της δύναμης, οι οποίες θα τους παρακινήσουν στην πίστη.
Η αλήθεια, που πάντοτε φέρνει την ελευθερία, είναι ότι η Εκκλησία έχει εν-κατασταθεί (εισαχθεί, μπει σε) σχέση με τον Ισραήλ και ποτέ δεν τον έχει αντι-καταστήσει. Επειδή ο Σατανάς έχει δει τη δύναμη που ο Θεός θα ελευθερώσει με τη δημιουργία μιας νέας υπερφυσικής σχέσης ανάμεσα σε Ιουδαίους και Εθνικούς, αντιστάθηκε σθεναρά και μέχρι τώρα επιτυχημένα στην εκπλήρωση του βιβλικού σχεδίου. Αυτές τις ημέρες, ο Θεός αποκαθιστά στην Εκκλησία την κατανόηση ότι έχει μπολιαστεί μέσα στην “καλλιελαία” του Ισραήλ και συμμετέχει στην πλούσια ρίζα της πίστης των Ιουδαίων πατριαρχών.
Συνειδητοποιώντας η Εκκλησία ότι συμμετέχει σε αυτήν τη “ρίζα”, νέες σχέσεις και νέα δυναμική επικοινωνίας και κατανόησης αρχίζουν να δημιουργούνται. Ο Θεός είχε πάντοτε σκοπό να υπάρχει μια ροή επικοινωνίας, μαρτυρίας και αγάπης ανάμεσα στα “ήμερα” και “άγρια” κλαδιά ως απόδειξη του βασιλείου Του. ΄Εχει ακόμη σκοπό να δημιουργήσει τέτοιου είδους αλληλεπιδράσεις και σχέσεις. Θα έρθει η ημέρα κατά την οποία η Εκκλησία σε όλο τον κόσμο θα δει και θα καταλάβει τη σωστή σχέση που πρέπει να έχει με τον ιουδαϊκό λαό, και θα ενεργήσει, ώστε να εγκαταστήσει γραμμές επικοινωνίας και αλληλεπίδρασης, στις οποίες θα επιδείξει την αληθινή μαρτυρία για το Μεσσία και θα γίνει κατανοητή από τους Ιουδαίους. Οι Ιουδαίοι θα δουν και θα καταλάβουν ποιος είναι πραγματικά ο Ιησούς, που τόσο δυσφημίστηκε και διαστρεβλώθηκε από τα τεχνάσματα του Διαβόλου.
Η συμφιλίωση της Εκκλησίας με τις ιουδαϊκές ρίζες της θα καταλήξει στην εδραίωση μιας παγκόσμιας αλληλοεπιρροής μεταξύ Χριστιανών και Ιουδαίων. Αυτοί οι διεθνείς διάλογοι θα προκαλούν την κατάρρευση στα τείχη της παραμόρφωσης και θα εδραιώνουν γέφυρες καλών σχέσεων. ΄Ο,τι ο Θεός είχε σκοπό να κάνει μεταξύ της Εκκλησίας και του Ισραήλ στην αρχή, θα συμβεί στο τέλος. Οι Εθνικοί πιστοί, τα μπολιασμένα κλαδιά της αγριελιάς, θα έχουν σχέση με όσους Ιουδαίους είναι ελεύθεροι από θρησκευτική και φυλετική προκατάληψη, και εκεί θα γίνεται αληθινός διάλογος και θα υπάρχει αμοιβαία συμμετοχή. Ο έσχατος καρπός της “θεολογίας της εγκατάστασης” θα είναι η δημιουργία ενός πνευματικού περιβάλλοντος όπου θα λαμβάνουν χώρα η αληθινή μαρτυρία του Ιησού και η εκδήλωση του Αγίου Πνεύματος. Αντί για μίσος και σύγκρουση, θα υπάρχει αγάπη και διάλογος. Αντί για φόνους και ακρωτηριασμούς, θα υπάρχει αμοιβαία και καρποφόρα αρμονία. Αντί για μια ιστορία διωγμών και θανάτου εμπνευσμένη από το Σατανά, θα εμφανιστεί ένα μέλλον εμπνευσμένο και ενισχυμένο από το Θεό, γεμάτο με αποδείξεις δύναμης και καρπού του Αγίου Πνεύματος.
Σε πολλούς Χριστιανούς δεν αρέσει η ιδέα, ενώ είναι Εθνικοί πιστοί, να αποκαλούνται “πνευματικοί Ιουδαίοι”. Αυτή εν τούτοις είναι μια σωστή επονομασία. Και οι Ιουδαίοι πιστοί στο Χριστό έχουν δυσκολία μ’ αυτήν την ορολογία, γιατί η ιστορία εκείνων που ονόμαζαν του εαυτούς τους “πνευματικούς Ιουδαίους” ήταν ιστορία “αντικατάστασης και διωγμών”, όχι “εγκατάστασης και σύνδεσης”. Στους Εθνικούς πιστούς, υπάρχει έλλειψη αληθινής κατανόησης που συνδυάζεται συχνά με ίχνη αντισημιτισμού.
Στο παρελθόν εκείνοι που ονομάζονταν “πνευματικοί Ιουδαίοι” το έκαναν με τον ψεύτικο ισχυρισμό ότι ήταν ο “νέος” ή ο “πνευματικός” Ισραήλ που είχε αντικαταστήσει τον απερριμμένο φυσικό ιουδαϊκό λαό. Αυτός ήταν ο σπόρος που παρήγαγε τον καρπό των 1800 ετών διωγμών, μίσους και θανάτου. Μακάρι να είχαν καταλάβει σωστά ότι ήταν πραγματικά “πνευματικοί Ιουδαίοι”, αλλά με την αληθινή βιβλική έννοια. ΄Ηταν μπολιασμένοι δίπλα στους φυσικούς κλάδους, και μαζί θα έπρεπε να λατρεύουν το Θεό του Ισραήλ, λαμβάνοντας μέρος στην Καινή Διαθήκη[2] και απολαμβάνοντας τα δικαιώματα της πολιτείας του Ισραήλ. Τότε θα καταλάβαιναν επίσης ότι η θέση τους τους δόθηκε από τον Κύριο, ώστε να μπορούν να συμμετέχουν στην πλούσια πνευματική κληρονομιά του Ισραήλ και να προκαλέσουν πνευματική ζηλοτυπία στον ιουδαϊκό λαό μέσω της αγάπης τους και της υπερφυσικής απόδειξης των χαρισμάτων και των καρπών του Αγίου Πνεύματος.
Ο Θεός χρησιμοποιεί την έννοια “του εμβολιασμού”, για να διευκρινίσει τη στενή σχέση που οι Εθνικοί πιστοί έπρεπε να διατηρούν συνεχώς με τον ιουδαϊκό λαό. Αυτή η σχέση έπρεπε συνέχεια να καλλιεργείται, έτσι ώστε ο ιουδαϊκός λαός να γινόταν το δοχείο μιας μαρτυρίας αγάπης, η οποία θα έδειχνε την αξιοπιστία των μεσσιανικών ισχυρισμών του Ιησού, καθώς η Εκκλησία θα επιδείκνυε την αγάπη και τη δύναμη του Αγίου Πνεύματος.
Επειδή η Εκκλησία έδειξε υπερηφάνεια κατά των φυσικών κλάδων και αποκόπηκε από τις ρίζες της πίστης, έγινε ανίκανη να διατηρήσει μια μαρτυρία με τη δύναμη του Αγίου Πνεύματος.[3] Καθώς η δύναμη του Αγίου Πνεύματος άρχιζε να μειώνεται, η Εκκλησία όλο και περισσότερο στράφηκε σε ψευδοδιδασκαλίες και παραδόσεις που δικαιολογούσαν την έλλειψη πνευματικής δύναμης. Είναι λυπηρό ότι πολλές εκκλησιαστικές δογματικές αποχρώσεις υποστηρίζουν ακόμη τις ίδιες “θεολογικές εκλογικεύσεις” για τη δική τους έλλειψη δύναμης.
Καθώς ο Θεός αποκατασταίνει στους πιστούς τη βιβλική σχέση τους με τον ιουδαϊκό λαό, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι θα υπάρξει ταυτόχρονα και μια αύξηση στην απόδειξη της δύναμης του Αγίου Πνεύματος. Ο Θεός σκοπεύει να προκαλέσει τον ιουδαϊκό λαό σε πνευματική ζηλοτυπία μέσω της επίδειξης της αγάπης και της δύναμης του Αγίου Πνεύματος από την Εκκλησία[4]. Αυτό θα συμβεί γιατί είναι το σχέδιο και η πρόθεση του Θεού. Αναφέροντας ένα ρητό των αρχαίων ραβίνων, ας προσευχηθούμε θερμά, ώστε αυτό “να συμβεί γρήγορα στις ημέρες μας”.
Howard Morgan
Από το περιοδικό “Restore!”
Τεύχος αρ. 1, τόμος 2.
Λίγα λόγια για το συγγραφέα του άρθρου: Ο Dr. Howard Morgan είναι αντιπρόεδρος της Εκτελεστικής Επιτροπής του Ιδρύματος “Restoration Foundation”. Είναι ένας από τους κορυφαίους μελετητές για τις αιτίες και τις λύσεις στο πρόβλημα της Χριστιανικής Ιουδαιοφοβίας και του αντισημιτισμού. Υπηρετεί στη σχολή του Logos International Bible College και είναι ένας διεθνής δημοφιλής διδάσκαλος της Βίβλου, δίνοντας έμφαση στις ιουδαϊκές ρίζες της χριστιανικής πίστης και στις Ιουδαιο-Χριστιανικές σχέσεις. Ο Howard, η γυναίκα του Janet, και οι τρεις κόρες τους, Briana, Melanie και Tiffany, ζουν στην Ατλάντα, Γεωργία, των ΗΠΑ.
[1]Σ.Μ. Το να συμπαραστέκεται η Εκκλησία στο λαό Ισραήλ δε σημαίνει ότι παραβλέπει να κοιτάζει με βλέμμα αγάπης και δικαιοσύνης προς όλους τους λαούς που υποφέρουν στη σύγκρουση της Μέσης Ανατολής. Ο συγγραφέας θέλει να καταδικάσει τη συνηθισμένη συμπεριφορά καλυμμένου αντισημιτισμού που διακατατέχει ακόμη μεγάλο μέρος της Εκκλησίας. Το να συμπαρίστασαι και να αγαπάς κάποιον δε σημαίνει ότι δεν κατακρίνεις όσες πράξεις του θεωρείς λαθεμένες.
[2]Σ.Μ. Όσο κι αν κατέληξε να ηχεί παράξενα, η Καινούργια Διαθήκη που έκανε ο Ιησούς Χριστός ήταν αρχικά και βασικά μια Διαθήκη του Θεού πάλι με τους Εβραίους όπως η Παλαιά στο Όρος Σινά. Στη συνέχεια αποκάλυψε ο Κύριος με το Πνεύμα Του ότι μπορούν να λάβουν μέρος σ’ αυτήν και άλλοι λαοί που δεν είναι Ιουδαίοι. Αυτό ήταν το μυστήριο το κρυμμένο από παλιά (Εφεσίους 3:3-7).
[3]Σ.Μ. Είναι πεποίθησή μας εν Κυρίω ότι η Εκκλησία δεν πρόκειται να δει ουσιαστική αναζωπύρωση σε κανένα έθνος αν δεν αποβάλει τον εγγενή αντισημιτισμό της.
[4]Σ.Μ. Ας μην ξεχνούμε ότι “οι Ιουδαίοι απαιτούν σημεία”, για να πιστέψουν, σε αντίθεση με τους ΄Ελληνες που ζητούν σοφία (βλέπε Α΄ Κορινθ. 1:22). Το υπερφυσικό σημείο της αγάπης της Εκκλησίας των αληθινών πιστών προς αυτούς σε μια εποχή που ο αντισημιτισμός αυξάνεται παγκόσμια είναι το δυνατότερο θαυματουργικό σημείο για την αλήθεια της διδασκαλίας του Ιησού.
